หญ้ายา ความหวังใหม่ของคนรักสุขภาพ

ในยุคที่กระแสรักสุขภาพกำลังเติบโตอย่างต่อเนื่อง ผู้คนหันมาใส่ใจสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีกันมากขึ้น ธรรมชาติบำบัดและการใช้ประโยชน์จากพืชที่มีสรรพคุณทางยาจึงกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง และที่กำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก คือ “หญ้ายา” พืชที่มีสรรพคุณทางยา ทางเลือกใหม่สำหรับคนรักสุขภาพ

หญ้ายา ชื่อที่หลาย ๆ คนคุ้นเคย เป็นชื่อเรียกโดยรวมของพืชที่มีสรรพคุณทางยาหลากหลายชนิดที่พบได้ในท้องถิ่นจังหวัดน่าน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่อุดมไปด้วยธรรมชาติที่หลากหลายเป็นอันดับต้น ๆ ในภาคเหนือของไทย โดยมักเป็นพืชที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ เติบโตง่าย และมีสรรพคุณทางยา ถูกใช้เป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านมาอย่างยาวนานในการรักษา ป้องกันโรคต่าง ๆ รวมถึงการเสริมสร้างสุขภาพที่ดีด้วย

หญ้ายา จากภูมิปัญญาสู่วิทยาศาสตร์

ภูมิปัญญาการใช้พืชที่มีสรรพคุณทางยาได้ถูกสั่งสมและสืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน ชาวบ้านในท้องถิ่นจึงรู้จักสรรพคุณและนำมาใช้ประโยชน์ในการรักษาอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย บรรเทาโรคเรื้อรัง และบำรุงร่างกายให้แข็งแรง

สิ่งที่น่าสนใจยิ่งกว่าคือในปัจจุบัน วิทยาศาสตร์การแพทย์สมัยใหม่ได้เข้ามามีบทบาทในการศึกษาและค้นคว้าสรรพคุณของหญ้ายาอย่างจริงจัง นักวิจัยได้ทำการวิเคราะห์สารสำคัญที่อยู่ในพืชเหล่านี้ และพบว่าบรรดาหญ้ายา มีสารออกฤทธิ์ทางยาที่หลากหลายแตกต่างกันออกไป 

ตัวอย่างของ หญ้ายา

• ฟ้าทะลายโจร ( Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall.ex Nees. )

หนึ่งในพืชที่มีสรรพคุณทางยาที่ได้รับความนิยมและเป็นที่คุ้นเคยกับคนไทยมาหลายยุคหลายสมัย มีลักษณะลำต้นตั้งตรง ใบเดี่ยวรูปรีปลายแหลม มีดอกสีขาวอมม่วงออกที่ปลายกิ่งและตามซอกใบ คนไทยนิยมนำมาทำเป็นยาเพื่อช่วยรักษาอาการไข้ หวัด เจ็บคอ เพราะฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ในการต้านอาการอักเสบของร่างกาย

• งาขี้ม่อน ( Perilla frutescens (L.) Britton )

พืชที่มีสรรพคุณทางยาที่อยู่ในวงศ์เดียวกับกะเพราและโหระพา ลักษณะของงาขี้ม่อนจะเป็นลำต้นตั้งตรงและมีขนปกคลุมไปทั้งต้น ใบจะมีรูปร่างคล้ายรูปหัวใจ ขอบหยักฟันเลื่อย ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบ มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ที่สำคัญคือเมล็ดจะกลมเล็ก ซึ่งส่วนของเมล็ดนั้นมีกรดไขมันโอเมก้า3สูง ช่วยบำรุงสมอง ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ 

• พรมมิ ( Bacopa monnieri (L.) Wettst. )

มีชื่อท้องถิ่นที่คุ้นเคยกันคือ ผักมิ หรือ ผักหมี่ เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็กที่จะแตกกิ่งก้านเลื้อยทอดไปตามพื้นดินหรืออาจลอยอยู่ในน้ำ ลำต้นอวบ ใบกลมรีเป็นรูปไข่ พรมมิเป็นพืชที่มีสรรพคุณทางยาในด้านการบำรุงระบบประสาทและสมอง บำรุงหัวใจ แก้ไข้ แก้ร้อนใน และยังช่วยขับเลือด ขับพิษ ขับพยาธิออกจากร่างกายได้อีกด้วย

หญ้ายา ความหวังและความยั่งยืนของสุขภาพคนไทย

วันนี้ “หญ้ายา” เปรียบเสมือนความหวังและความยั่งยืนที่หยั่งรากลึกในวัฒนธรรมสุขภาพของเรามาอย่างยาวนาน ด้วยองค์ความรู้ที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษของชาวน่าน  ประกอบกับการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่ก้าวหน้า ทำให้เราได้ค้นพบว่าพืชที่มีสรรพคุณทางยาที่พบได้ในท้องถิ่นสามารถนำมาพัฒนาเป็นยาเพื่อรักษาอาการเจ็บป่วยเบื้องต้นได้จริง

ไม่ใช่แค่มีส่วนช่วยในการรักษาโรคหรืออาการเจ็บป่วยเพียงเท่านั้น หญ้ายายังมีฤทธิ์ในการบำรุงร่างกาย หรือแม้แต่ช่วยส่งเสริมการป้องกันโรคได้ด้วย ทำให้พืชที่มีสรรพคุณทางยาหลากหลายชนิดกลายมาเป็นทางเลือกที่เข้าถึงง่าย ปลอดภัยและยั่งยืน ที่สำคัญยังช่วยส่งเสริมภูมิปัญญาของชาวบ้านและสร้างความมั่นคงทางสุขภาพให้กับคนไทยทุกคนได้เป็นอย่างดี  

ข้อมูลอ้างอิง

ทำไมต้องเป็นหญ้ายา? : https://yaya.co.th/why-yaya/  

ความรู้เรื่อง “ฟ้าทะลายโจร” : 

https://warning.acfs.go.th/th/articles-and-research/view/?page=114

งาขี้ม้อน ประโยชน์ดีๆ สรรพคุณเด่นๆและข้อมูลงานวิจัย : https://www.disthai.com/17339443/งาขี้ม้อน

คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี :  https://phar.ubu.ac.th/herb-DetailPhargarden/303