สารสำคัญในผักพื้นเมืองน่าน ยาดีจากธรรมชาติ

‘น่าน’ เป็นเมืองที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ อาหารการกินแบบดั้งเดิมก็ล้วนมาจากพืชผักที่หาได้ง่ายตามธรรมชาติเช่นกัน ซึ่งผักพื้นบ้านที่นิยมนำมารับประทานคู่กับอาหารเพื่อให้ได้อรรถรส แท้จริงผักเหล่านี้ไม่ได้มีประโยชน์เพียงแค่ทำให้การรับประทานอาหารอร่อยขึ้นเท่านั้น แต่ยังมีสรรพคุณทางยาซ่อนอยู่ วันนี้เราพามารู้จักกับผัก 3 ชนิด ที่คนน่านปลูกและกินเป็น ‘ยา’ กัน

เพี้ยฟาน

‘เพี้ยฟาน’ เป็นพืชในวงศ์ Araliacear ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Macropanax dispermus ktze. มีรสชาติขม นิยมนำมารับประทานสดกับลาบหมูคั่วของทางภาคเหนือ นิยมปลูกริมรั้ว โดยชาวบ้านเมืองน่านในอดีตได้ส่งต่อภูมิปัญญาและมีความเชื่อกันว่า ‘เพี้ยฟาน’ ไม่ใช่แค่พืชแต่เป็นยาพื้นบ้านนอกจากจะใช้ยอดอ่อนเป็นผักกินคู่กับอาหารแล้ว ชาวม้งที่จังหวัดน่านยังนิยมกินแก้ท้องผูกอีกด้วย

นอกจากนี้ งานวิจัยยังบอกอีกว่า ผักที่มีรสขมจะมีสรรพคุณทางยาสูง เพราะมีสารสำคัญช่วยกระตุ้นให้ร่างกายผลิตเอนไซม์ออกมาย่อยอาหารได้มีประสิทธิภาพขึ้น

ดีปลากั้ง

‘ดีปลากั้ง’ เป็นพืชในวงศ์ Acanthaceae มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ คือ Phlogacanthus pulcherrimus T.Anderson.มีสรรพคุณเป็นยาแทบทั้งต้น ในส่วนของใบจะมีรสขมปนหวาน นิยมนำมากินแกล้มกับอาหารของทางเหนือ

นอกจากนี้ งานวิจัยยังบอกอีกว่าสารสกัดจากใบดีปลากั้งด้วยเอธานอล จะมีฤทธิ์ต้านมะเร็งต่อเซลล์มะเร็งเต้านม และอาจมีประโยชน์ในการป้องกันและรักษามะเร็งเต้านมอีกด้วย

คาวตอง

‘คาวตอง’  เป็นพืชในวงศ์ Saururaceae มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Houttuynia cordata Thunb. มีรสชาติคาว ขื่น และเผ็ดร้อน มักนิยมนำมารับประทานแกล้มกับอาหารอย่างลาบหมูคั่ว หรือเมนูที่มีรสชาติเผ็ด

โดยข้อมูลทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารสกัดจากผักคาวตองมีสรรพคุณหลากหลาย ทั้งช่วยลดการอักเสบ ช่วยต้านไวรัส และลดอาการภูมิแพ้รุนแรงได้

แต่คุณประโยชน์ที่เด่นชัดที่สุดคงหนีไม่พ้นเรื่องการชะลอวัยและต้านอักเสบที่ผิวหนัง เพราะคาวตองมีสารฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ที่ขึ้นชื่อว่าเป็นหนึ่งในสารต้านอนุมูลอิสระที่มีคุณประโยชน์สูง ปัจจุบันเราจึงเห็นผลิตภัณฑ์ดูแลผิวที่มีสารสกัดจากคาวตองเป็นส่วนประกอบได้ทั่วไป